18.12.07

Slaapproblemen bij kinderen

Het slaappatroon van kinderen
Een baby slaapt 19 tot 20 uur per dag. De slaap is licht en wordt gemakkelijk verstoord, bv. door geluiden, licht, warmte. Een baby maakt geen onderscheid tussen dag en nacht. Het dag-nachtritme ontwikkelt geleidelijk. Pas op de leeftijd van 2 of 3 jaar krijgt een kind een diepere slaap. Het slaapt vaster en langer. Van 2 tot 6 jaar vermindert de gemiddelde slaaptijd van 13 naar 10 uur per nacht. Tussen 6 en 10 jaar slapen kinderen gemiddeld 9 uur per nacht.

Slaapbehoefte
De behoefte aan slaap verschilt van kind tot kind. Er zijn langslapers en kortslapers, kinderen die snel een duidelijk dag-nachtritme ontwikkelen en kinderen bij wie dit langer duurt... Er is geen specifiek advies over hoeveel slaap een kind nodig heeft en hoe laat het naar bed moet. Als een kind 's morgens spontaan of toch gemakkelijk wakker wordt, dan slaapt het voldoende. Is het overdag hangerig of juist prikkelbaar en druk en ziet het er moe uit, dan kan dat wijzen op slaaptekort.

Kinderen hebben slaap nodig om te groeien, op kracht te komen, informatie te verwerken. Onvoldoende slaap veroorzaakt spanning, concentratiestoornissen, onhandelbaar of druk gedrag, slechte schoolresultaten, ... De gevolgen kunnen heel uiteenlopend zijn. Daarom herkent men ze als ouder niet altijd gemakkelijk.

Inslaapproblemen
Ieder kind raakt wel eens moeilijk in slaap maar heeft daarom nog geen slaapprobleem. Soms ligt de reden voor de hand zoals lawaai, te veel licht, te laat eten, een nieuwe omgeving.

In een aantal gevallen is er een dieperliggende oorzaak die kan leiden tot langdurige slaapproblemen. Kinderen kunnen ernstige problemen hebben zoals voortdurende ruzie of pesten op school, piekeren over verhuizing, verlies van een dierbaar persoon, ... Een ondersteunende babbel en samen nadenken over oplossingen voor de problemen is dan aangewezen.

Sommige kinderen willen controle houden over hun omgeving. Zich overgeven aan de slaap boezemt hen angst in. Vaste rituelen kunnen hen helpen de angst te verminderen en de overgang naar het slapen te vergemakkelijken.Andere kinderen hebben niet geleerd alleen te zijn en willen altijd een vertrouwd persoon in hun omgeving. Ze zijn bang alleen in hun kamer. Knuffels, een vast dekentje, aangename en veilige voorwerpen helpen hen die angst te overwinnen.

Soms zijn medische redenen de aanleiding van slaapproblemen, zoals verkoudheid, luchtwegproblemen, astma, vergrote amandelen, poliepen, jeuk.

Doorslaapproblemen
Sommige kinderen vallen gemakkelijk in slaap maar worden gedurende de nacht één of meerdere keren wakker. Honger, pijn, zich alleen voelen, angstig zijn in een donkere kamer, zich vervelen, ... kunnen de oorzaak zijn.Als uw kind roept of huilt, kan u er even naartoe gaan. Los het probleem liefst in zijn kamer op. Praat op een rustige toon maar blijf niet te lang naast het bed zitten en nodig het kind uit om snel weer verder te slapen.

Specifieke slaapproblemen
Bonken
Vóór het inslapen begint het kind heen en weer te bewegen. Op die manier maakt het de overgang van activiteit naar rust. Het stopt spontaan en bezeert er zich niet mee. U verplicht uw kind best niet om te stoppen met bonken. Het probleem zal wellicht alleen maar erger worden en misschien zelfs overdag tevoorschijn komen, bv. als uw kindzijn zin niet krijgt.Het bijhorende lawaai kan wel storend zijn voor de omgeving. U kan de bedrand verzachten met weefsel en het bed vastzetten met stoppen of een stroef vloerkleed.

Nachtmerries
Vanaf 2 jaar duiken nachtmerries op. Vermoedelijk heeft dit te maken met wat het kind overdag meemaakte, met eventuele angsten of conflicten die blijven doorspelen. Kleuters huilen of roepen vaak bij een nachtmerrie. Kinderen van 5-6 jaar gaan dikwijls zelf naar hun ouders toe als ze wakker worden. Meestal herinnert een kind zich goed waarover de nare droom ging. Nachtmerries zijn een normaal verschijnsel en verdwijnen vanzelf. Toch zullen kinderen even getroost willen worden. Dit gebeurt best in hun bed. U kan uw kind vragen of het over de nare droom wil praten. Gaat het hier niet op in, spreek er dan beter niet meer over.
Nachtelijk gillenNachtelijk gillen treedt meestal op zo'n half uur tot drie uur na het inslapen. Het kind zit rechtop met opengesperde ogen en gilt van angst. Soms maakt het kind ook heftige bewegingen en komt het zelfs uit bed. Het is niet wakker te krijgen. De volgende morgen herinnert het zich niets meer van het hele gebeuren. Nachtelijk gillen is onschadelijk en normaal bij kinderen van 4 tot 7 jaar. Hou uw kind vast tot het bedaard is. Maak het niet wakker, het raakt hierdoor in verwarring. Als uw kind uit bed komt, zorg er dan voor dat er geen ongelukken kunnen gebeuren, bv. geen speelgoed op de vloer, niet bovenaan in het stapelbed slapen.

Slaapwandelen
Slaapwandelen is een normaal verschijnsel dat zich meestal in de eerste uren van de slaap voordoet. Het kind is niet echt wakker en coördineert zijn handelingen minder. Het kan zich ook minder oriënteren. Maak het niet wakker maar zorg ervoor dat het zich niet bezeert en geen gevaarlijke dingen kan doen, bv. door een traphekje te plaatsen, de voordeur op slot te doen.

Tips voor een goede nachtrust
Overdag

> Hanteer zowel overdag als 's nachts een zelfde aanpak : stel duidelijke eisen aan het gedrag in het algemeen, geef goedkeurende aandacht voor gewenst gedrag, negeer en bestraf eventueel ongewenst gedrag, breng een duidelijke dagindeling aan.
> Stuur uw kind liever niet als straf vroeger naar bed. Beperk de straf in elk geval tot max. 15 minuten. Kinderen overdag voor straf naar hun kamer sturen, gebeurt best in beperkte mate. Het risico bestaat dat het slapen als iets onprettigs gaat zien.
> Reserveer de slaapkamer voor het slapen alleen, niet om er te spelen. Een slaapkamer waarin uw kind alleen komt om te slapen, zet het automatisch aan tot slapen.
> Beloon uw kind als het heeft doorgeslapen.
> Kies 's avonds lichte maaltijden en vermijd chips, cola, zoetigheid en koffie vóór het slapengaan.

Voorbereiding
> Laat uw kind 10 à 20 minuten ontspannen vóór het naar bed gaat.
> Stimuleer uw kind om vóór het naar bed gaat rustig te spelen of een boek te lezen. Drukke spelletjes, spannende films op TV of video, flitsende computerspelletjes zijn niet bevorderlijk voor de nachtrust. De beelden en indrukken net vóór het slapengaan moeten immers in bed nog verwerkt worden.
> Kondig vooraf aan wanneer het kind moet gaan slapen en blijf daarbij.
> Vertel het kind rustig maar kordaat dat het "nu" moet gaan slapen.
> Laat uw kind niet de indruk dat u opziet tegen het "slaapdrama".
> Neem als ouders beiden dezelfde houding aan.

Ritueel
> Maak van het slapengaan een dagelijks ritueel met een vaste opeenvolging van dezelfde gebeurtenissen, zoals badje, tanden poetsen, verhaaltje.
> Een ouder kind vraagt soms om nog wat te lezen. Spreek dan af dat u na een kwartier of een half uur nog even welterusten komt zeggen. Op de afgesproken tijd bent u duidelijk en beslist.
> Geef een kersenpitkussentje of warmwaterkruik mee naar bed.
> Laat uw kind kamillethee of warme melk drinken vóór het slapengaan.
> Vermijd lange slaaprituelen waaraan geen einde lijkt te komen en die het kind steeds opnieuw de gelegenheid geven iets te vinden om de aandacht te trekken.
> Geef het kind vóór het slapengaan alles wat het tevoren 's nachts vroeg en kreeg, zoals eten, drinken, zakdoek.

Omgeving
> Zorg dat de slaapkamer niet te licht en niet te warm of te koud is. 18° C is prima.
> Tracht lawaai zoveel mogelijk buiten te sluiten.
> Kleed de kamer leuk aan en zorg voor een behaaglijk bed. De slaapkamer wordt dan een prettige plek waar uw kind zich veilig voelt.
Zorg ervoor dat er in de slaapkamer niets is dat uw kind 's nachts angst kan aanjagen, bv. een opvallend schilderij.
> Laat de deur van de slaapkamer op een kier of laat een lampje op de kamer of in de gang branden om de angst voor het donker te verminderen.
> Verwijder radio, TV, video, computer uit de slaapkamer als kinderen er nog te laat gebruik van maken.

's Nachts
> Ga niet naar uw kind als u boos bent want dan treedt u misschien te hard op.
> Laat uw kind niet bij u in bed slapen. Het wordt heel snel een gewoonte en het kost vaak de grootste moeite om het weer in zijn eigen bed te krijgen.
> Als uw kind echt bang is om te gaan slapen, kan u afspreken dat u het om de 10 of 15 minuten komt bezoeken. Bij deze bezoekjes houdt u het kort en moedigt u het kind aan om weer alleen verder te slapen.
> Beperk als tijdelijk bedoelde troostmaatregelen, bv. drinken als uw kind wakker wordt, er blijven naast zitten tot het opnieuw inslaapt. Het worden al snel gewoonten waar uw kind niet meer wil van afwijken.

Behandeling van slaapproblemen
Diagnose
Elk kind heeft wel eens een korte periode met slaapproblemen. Houden de slaapproblemen een langere tijd aan, raadpleeg dan best uw huisarts. Indien nodig zal deze doorverwijzen naar een gespecialiseerde hulpverlener.

Het bijhouden van een slaapdagboek kan helpen om een diagnose te stellen. Noteer wanneer uw kind naar bed gaat, wanneer het inslaapt, 's nachts wakker wordt, of het doorslaapt of niet, wat u gedaan heeft, bijzondere gebeurtenissen van overdag.

Vermoedt de huisarts een medische oorzaak, dan kan in uitzonderlijke gevallen een slaaponderzoek zinvol zijn. Uw kind slaapt dan één of twee nachten in een slaapcentrum. Met sensoren op hoofd en lichaam worden de hele nacht oogbewegingen, hersenactiviteit, hartfrequentie, bewegingen van de borstkas en de buik, zuurstofgehalte in het bloed geregistreerd.

Denkt de huisarts aan onderliggende psychische problemen, dan kan deze verwijzen naar een psychotherapeut.

Behandeling
Het opvolgen van de hierboven vermelde tips kan in veel gevallen een oplossing bieden voor de slaapproblemen.

Naargelang de onderliggende oorzaak zal de huisarts doorverwijzen naar een gespecialiseerde hulpverlener die een behandeling op maat van uw kind start.

Geneesmiddelen zijn in het algemeen niet aangewezen. Gebruik ze in ieder geval nooit op eigen initiatief en zorg, samen met de arts, ook voor de afbouw van de medicatie.

Bron: http://www.cm.be/nl/100/uwgezondheid/uwgezondheid/kinderen/slaapproblemenbijkindren.jsp

Geen opmerkingen: